Fietsersbond Dendermonde vraagt in een brief aan onder meer de stad Dendermonde een zone 30 op de Zandstraat-Bevrijdingslaan. Dit gebeurt naar aanleiding van een ongeval waarbij een fietser levensgevaarlijk gewond werd.
“In januari 2014 overleed op precies dezelfde plaats ook een fietser, die onder de wielen van een vrachtwagen viel. Jaar in jaar uit gebeuren hier drama’s. Fietsers delen deze smalle dorpsstraat met honderden vrachtwagens en tractors. Wij vinden dat het nu genoeg geweest is. Hier kan het veel veiliger”, aldus Piet Tielens namens Fietsersbond Dendermonde.
Zone 30 is een mogelijke oplossing
“Geen plaats voor de fietser, veel zwaar en druk verkeer en een te hoog snelheidsverschil tussen fietser en auto maken van de Zandstraat/Bevrijdingslaan een echt knelpunt. Nochtans bestaan er zelfs eenvoudige en relatief goedkope oplossingen. Als voorlopige oplossing is een echte zone 30 met fietssuggestiestroken over de volledige lengte een mogelijkheid. Dit knelpunt meet amper 700 meter. Wanneer de snelheid verlaagt van max 50 naar max 30 km/u zal dit amper 25 seconden kosten. Het zijn enkele seconden, die veel ellende en levens kunnen sparen.”
“Tevens dringen we erop aan om dit knelpunt te gebruiken als testlocatie voor een fietsstraat. Argumenten zijn er voldoende om dit te overwegen, voor vrachtwagens is het te smal en te druk om fietsers veilig te kunnen voorbijsteken.”
De Fietsersbond vraagt het stadsbestuur om op zeer korte termijn ingrijpende voorstellen en maatregelen uit te werken en deze voor te leggen aan de Vlaamse overheid die wegbeheerder is. En vooral zich daarbij niet “verstoppen” achter het feit dat de stad enkel kan adviseren. Het stadsbestuur heeft hierin een verpletterende verantwoordelijkheid. Hier is geen sprake van ‘noodlot’ maar van een zeer onveilige situatie die ten gronde door de Vlaamse overheid aangepakt moet worden vooraleer er zich een nieuw ongeval voordoet.”
Fietsersbond Dendermonde lijst in zijn mededeling ook verschillende argumenten op.
1. Even verduidelijken: Knelpunt Zandstraat/Bevrijdingslaan
Iedereen spreekt enkel over de Zandstraat, maar eigenlijk omvat het hele knelpunt ook het eerste stuk van de Bevrijdingslaan. De Zandstraat loopt maar tot aan de Denderstraat, vanaf daar heet de weg al Bevrijdingslaan. Het eerste stuk van de Bevrijdingslaan (langs het plein tot waar de fietspaden starten) bevat juist dezelfde kenmerken als de Zandstraat. (geen fietsinfrastructuur, smal – zone 50). We hebben de indruk dat het probleem verengt wordt tot de Zandstraat, waardoor er geen globale oplossing wordt gezocht.
2. Het alternatief van Schepen Meremans
Schepen Meremans stelt voor om de Denderstraat als alternatief voor de fietsers voor te stellen. De stad wil hierbij een veilige oversteek realiseren over de Steenweg van Aalst. Maar wij vinden dit geen alternatief voor het knelpunt Zandstraat/Bevrijdingslaan. Want fietsers moeten dan nog altijd onbeschermd door de smalle Bevrijdingslaan fietsen. Bovendien blijft het oversteekprobleem van het kruispunt Denderstraat-Bevrijdingslaan bestaan.
Samengevat: een goed plan van schepen Meremans om de oversteek bij de Steenweg van Aalst te beveiligen, maar het is geen alternatief voor de Zandstraat/Bevrijdingslaan.
3. Wat is niet mogelijk? Wat is wel mogelijk?
3.1 Fietspaden zijn niet meer mogelijk
Dit was het allerbeste scenario. Bij aanleg van nieuwe aangrenzende fietspaden verlangt het gewest momenteel een minimale breedte van 150 cm + een minimale tussenstrook met de rijweg van 25 cm. Deze normen zijn enkele jaren geleden verhoogd met als gevolg dat er in de Zandstraat geen fietspaden meer mogelijk zijn. Dus zelfs als men de smalle parkeerstrook zou afschaffen, is de weg nog te smal voor aanleg van nieuwe fietspaden.
3.2 Eenrichtingsverkeer langs de Denderstraat?
Er zijn voorstanders om een soort van eenrichtingsverkeer aan te leggen. Eénrichting komende van Dendermonde door de Zandstraat richting Schoonaarde en de andere richting komende vanuit Schoonaarde door de Denderstraat via de Steenweg van Aalst richting Dendermonde. Het voordeel is dat er dan wel voldoende ruimte is in de Zandstraat voor twee fietspaden. Deze oplossing is echter enkel een oplossing voor de Zandstraat en niet voor het eerste stuk van de Bevrijdingslaan. Bovendien wordt dan al het vrachtverkeer door de smalle Denderstraat gejaagd. Volgens ons zal het knelpunt veranderen van Zandstraat naar Denderstraat en kunnen er files ontstaan in de Denderstraat.
3.3 Suggestiestroken
Zoals overal bewijzen suggestiestroken hun nut. Langs weerszijden een okerkleurige strook van min. 170 waar fietsers mogen en kunnen fietsen. Het wegbeeld versmalt en automobilisten houden meer rekening met de fietsers. We moeten fietssuggestiestroken niet onderschatten noch overschatten. Overal waar suggestiestroken worden aangebracht, zie je een daling in het aantal ongevallen. Toch is dit voor ons niet voldoende. Suggestiestroken bieden geen fysieke bescherming en ongevallen zullen nog steeds mogelijk zijn.
3.4 Zone 30 en wat is het ‘tijdsverlies’ nu?
Richtlijnen vanuit de nationale Fietsersbond handelen over het 30/50/70-principe. Dit betekent een maximum aanbevolen snelheid van 30 km/u bij gemengd verkeer zonder fietsinfrastructuur, 50 km/u bij een aangrenzend en 70 km/u bij een vrijliggend fietspad. Dus voor de Zandstraat/Bevrijdingslaan bevelen wij 30 km/u aan als max. snelheid. Er is altijd een grote kans op conflicten wanneer de snelheid tussen verschillende weggebruikers te groot is. Wanneer je als fietser 15 km/u fietst en als autobestuurder 50 km/u, is het snelheidsverschil te groot alsook de gevolgen bij een aanrijding.
Het is zeldzaam dat AWV een zone 30 invoert, wanneer het niet echt in hun richtlijnen staat, maar er bestaan precedenten. Er bestonden richtlijnen van AWV die spraken van een zone 30 samen met suggestiestroken bij een smal wegprofiel. Vreemd genoeg verdween deze richtlijn in 2017. Het veelgebruikte argument is de belemmering van de doorstroming van het autoverkeer en het hierbij gepaard gaande tijdsverlies.
Wij hebben het even berekend. Het hele knelpunt meet 700 meter. In een theoretische berekening rijdt een auto met een constante snelheid van 50 km/u hierover 50 sec. Met een snelheid van 30 km/u rijdt deze hierover 84 sec. Een tijdswinst van amper 34 sec.
In de praktijk is de tijdswinst nog kleiner. Want over de twee verkeerseilanden mag men nu al maar 30 km/u rijden en in de bovenstaande berekening moet een auto nergens stoppen voor voetgangers op zebrapaden of afdraaiende auto’s. Zone 30 is de keuze voor veiligheid voor de zachte weggebruiker, de doorstroming voor de gemotoriseerd weggebruiker wordt hierdoor nauwelijks vertraagd. Fietsersbond Dendermonde stelt een echte zone 30 (asverschuivingen – flitspalen ?) met fietssuggestiestroken over de volledige lengte voor.
3.5 Een Fietsstraat is het ultieme doel
Op sommige plaatsen meet de Zandstraat/Bevrijdingslaan amper 6 meter. Wanneer je een fietser voorbijsteekt moet je binnen de bebouwde kom 1 meter afstand houden. Nu al is het voor een vrachtwagen (breedte: 280 cm) bijna niet wettelijk om een fietser voorbij te steken (gezien de drukte).
In de praktijk zie je dit helaas wel gebeuren. Omdat de fietser uit angst op het lijntje uiterst rechts gaat fietsen en de vrachtwagen/autobestuurder in een opening duikt die er eigenlijk niet is. Een fietser voorbijsteken is hier geen goed idee. Vandaar dus ons voorstel om een fietsstaat aan te maken. We vragen aan AWV om de Zandstraat/Bevrijdingslaan als testlocatie voor fietsstraat te gebruiken.
3.6 Bijkomende maatregelen
3.6.1 Verplaatsen van de bushalte
In het najaar van 2019 gebeurde er in het begin van de Zandstraat nog een zwaar ongeval tussen een uitstappende passagier uit een lijnbus en een brommertje dat op het fietspad reed. Het gaat over de bushalte vlak bij het ronde punt op het einde van de Zandstraat – komende van Dendermonde. Wij zijn voorstander om de bushalte te verleggen en hiervoor toch enkele parkeerplaatsen op te offeren. Dit ongeval zou zich niet meer mogen herhalen.
3.6.2 Onderzoek naar kilometerheffing
Het zwaar verkeer uit de Zandstraat verbannen, gaat niet, maar misschien kan het wel verminderd worden. Wanneer je de kaart van Vlaanderen over kilometerheffing eens bekijkt, zie je één grote blinde vlek tussen Antwerpen-Gent-Brussel.
Onze hypothese is, dat heel wat vrachtwagenchauffeurs door onze dorpskernen rijden. Zij moeten in de verste verte hier eigenlijk niet zijn. Hierdoor kunnen ze kilometerheffing ontwijken. Vermoedelijk gebeurt dit vooral tijdens de daluren. In andere streken in Vlaanderen (Limburg, Lier, West-Vlaanderen) hebben ze dit al onderzocht en verschillende lokale wegen omgevormd tot tolwegen, waardoor de verkeersdruk toch afnam. Is dit ooit onderzocht in Dendermonde? Niet alleen Appels, maar ook Schoonaarde en Oudegem zouden hier wel bij varen.
Namens Fietsersbond Dendermonde
Pier Tielens
